16. Yüzyıl Osmanlı'sında Bir Müfessir-Sufi: Baba Nimetullah Nahcuvani

Baba Nimetullah Nahcuvânî, 16. yüzyılın başlarında Osmanlı topraklarına göç etmek zorunda kalmış bir müfessir sûfîdir. Nahcuvan'da doğmuş muhtemelen eğitimini de burada almış ardından Akkoyunlular'ın başkenti olan Tebriz'e gelmiştir. Nakşibendiyye tarîkatinden olan Baba Nimetullah, Safevîlerin tarih sahnesine çıkmasıyla memleketini terk etmek zorunda kalmıştır. Onun göç etmek için tercihi Konya-Akşehir olmuştur. Ömrünün yaklaşık son 15 yılını Akşehir'de geçirmiş ve orada vefat etmiştir. Baba Nimetullah eser telif etmiş bir sûfîdir. Eserlerinin sayısı hakkında ikiden, on dörde kadar çeşitli rakamlar söylenmiş olsa da muteber eserlerinin sayısı beş'tir. Bunlar tefsiri el-Fevâtihu'l-İlâhiyye, Şerh-i Gülşen-i Râz, Şerh-i Mesnevî, Şerhu Esrâri'n-Nokta ve Hidâyetü'l-İhvân'dır. O, vahdet-i vücûdâ kâil bir sûfîdir. Tüm eserlerini de bu çerçevede kaleme almıştır. Baba Nimetullah'ın tanınması el-Fevâtihu'l-İlâhiyye adlı tefsiri ile olmuştur. Elinizdeki eserde, farklı bir havza ve devlet yapısı içerisinde yetişmekle birlikte Osmanlı sûfî geleneği ile aynı düşünce yapısına sahip bir sûfînin hayatı ve eserlerinin yanı sıra “Kur'ân” ve “insan” görüşlerine ışık tutmaya çalışmıştır.