Aydın İlinde Yer Alan Antik Kentlerin Spor Tarihi ve Kültürü

Grek toplumunda spor ve beden eğitimi toplum hayatının önemli bir parçasını oluşturmuştur. Erken yaşlardan itibaren çocuklar hem fiziksel hem de zihinsel anlamda eğitilmiştir. 18-20 yaşları arasında daha fazla güç gerektiren epheboi eğitimi başlamıştır ve her Grek genci fiziksel eğitimin yanı sıra askerî eğitim de almıştır. Epheboi eğitiminde büyük ölçüde atletik yarışmalara hazırlanılmıştır. Epheboi eğitimi, seçkin tabakanın üyeleri açısından gymnasium sporları ile kamusal yarışmalar arasında bir köprü görevi görmüştür. Gymnasiumlarda genellikle öğleye kadar güreş, boks, pankration, disk atma, uzun atlama, koşu gibi bedensel aktiviteler gerçekleştirilmiş olup öğleden sonra ise dil ve gramer, güzel konuşma (retorik), coğrafya, matematik ve müzik dersleri görülmüştür. Güreşin ağırlıkta olduğu spor yarışmaları ve spordan sonra yapılan vücut bakımına hizmet veren niteliklerinin yanı sıra felsefe, matematik, edebiyat, müzik vb. öğretildiği gibi kimi zaman bünyeleri içinde ya da yakınlarda halka açık kütüphaneler de yer almıştır. Batı Anadolu'da bulunan Nysa antik kentindeki gymnasium kütüphanesi, buna iyi bir örnektir. Bir diğer kamu yapısı stadiumlardır. Antik dönemde stadium adı altında kutsallığın bir ifadesi olarak atletik yarışmaların yapıldığı açık yarış yolu ile yarış yerini çevreleyen seyirci yerlerini içine alan bir bütün tesis anlaşılmaktadır. İlk dönemlerde bu tesislerin kutsal yerle bir bağlantısı bulunuyordu. Koşular da kutsallığın bir ifadesiydi. Sonraki dönemlerde ise tamamen spor karşılaşmaları için kullanılmışlardır. Roma döneminde gladyatör gösterileri ve vahşi hayvan mücadeleleri için de kullanılmışlardır. Stadiumlar açısından Anadolu'ya bakıldığında bu yapıların Ege ve Akdeniz bölgelerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Stadiumların bulunduğu başlıca kentler Pitane, Didyma, Ephesos, Magnesia, Miletos, Priene, Smyrna, Aphrodisias, Kedreai, Labraunda, Myndos, Theangela, Anazarbos, Seleukeia, Blaundos, Nysa, Saittai, Sardes, Tralleis, Arykanda, Kadyanda, Letoon, Rhodiapolis, Tlos, Pergamon, Aspendos, Sillyon, Perge, Aizonai, Kibyra, Laodikeia ve Selge'dir. Biz de bu çalışmamızda Ege bölgesi ve Aydın ilinde yer alan antik kentlerin hem spor kültürü hem de spor tarihi açısından geçmiş dönemlerde bölgeye yaptığı katkıları ortaya koymaya çalıştık.