Bir Sosyal Hizmet Kurumu Olarak Darüleytam

Tarihin her döneminde ve her toplumda üzerinde önemle durulan kesimlerin başında çocuklar ve bunlar içerisinde de kimsesiz, korunmaya muhtaç, yetim çocuklar gelmiştir. Çeşitli olanaklara ulaşma noktasındaki dezavantajlı konumları dolayısıyla sosyal politikanın da temel hedef kitlelerinden olan bu kesim için Osmanlı Devleti, birçok örnek uygulama icra eden önemli bir merkez olmuştur. Osmanlı'da gerek sivil toplum gerek devlet eli ile birçok birim tesis edilerek yetim çocukların başta barınma olmak üzere iaşe, sağlık, eğitim, istihdam edilebilirliklerinin artırılması gibi ihtiyaçlarının karşılanmasına çalışılmıştır. Son dönemi olarak değerlendirilebilecek süreçte savaş ve karmaşa hâlinin yoğunluğu dolayısıyla Osmanlı'da bu çabaların bir derece daha artırılması ihtiyacının hasıl olduğu görülmüştür. Osmanlı'nın son döneminin önemli sosyal sorunlarından birisi olan bu kesime yönelik hizmet yürüten kurumlardan birisi de darüleytam olmuştur. Çalışmada öncelikle meselenin bir bütünlük çerçevesinde daha iyi anlaşılabilmesi adına Osmanlı'nın dönem koşulları genel bir perspektifle ele alınmış, müteakiben genelde çocuklara ve özelde yetim çocuklara yönelik sosyal yardım, sosyal hizmet faaliyetleri yürüten bazı kurumsal örneklere yer verilmiştir. Son olarak da darüleytam müessesesi, ağırlıklı olarak birincil kaynaklara başvurulmak suretiyle tafsilatlandırılmıştır. Bu bağlamda çalışmanın temelini teşkil eden darüleytam müessesesinin söz konusu kesime yönelik takip ettiği politika ve yürüttüğü faaliyetleri sosyal politika perspektifiyle ele alınmış, müessesenin kuruluş hedeflerine ulaşıp ulaşamadığı değerlendirilmiştir.