Esir Bir İngiliz Doktorun Kutülamare Anıları

İngiliz ordusunun 1914'te Basra'yı işgaliyle Osmanlı topraklarına başlattığı harekât, 1915'te Tümgeneral Charles V. F. Townshend komutasındaki 6. Hint Tümeni'nin Bağdat'a ilerleyişiyle devam eder. Aynı dönemde bu tümene bağlı 48. Savaş İstihkâm Taburu'nun doktoru olarak görev yapan William C. Spackman, içinde yer aldığı Mezopotamya harekâtını, İngiliz ordusunun Kûtülamare'de Halil Paşa tarafından kuşatıldığı ve teslim alındığı 29 Haziran 1916 tarihine kadar gün gün kaydeder. Bu tarihten sonra, Osmanlı ordusuna esir düşen hasta ve yaralı esirlere bakmakla görevli bir savaş esiri olarak Bağdat ve Musul'da bir yıl geçirir. Görevi nedeniyle dolaşım serbestliğine sahip olduğu için bölgedeki yaşamı ve yerli halkı detaylı bir şekilde gözlemleme fırsatı bulur. Bir seyyah gibi yaklaşarak, gördüğü yeni yerleri ve insanları renkli bir üslupla kâğıda geçirir. Notlarında, savaşın sonlarına doğru gönderildiği Anadolu'daki Kedos (Gediz) esir kampından İngiltere'ye dönüşüne kadar yaşadıklarını da anlatır. Dr. Spackman'in bu süreçte tuttuğu günlüklerden ve notlardan yola çıkarak yıllar sonra bir araya getirdiği anılarıyla, savaşın korkunçluğuna ve trajedilerine rağmen yer yer nükteli bir dille okuyucuya savaşın farklı bir yüzünü anlatıyor. Kûtülamare ile ilgili resmi askeri kayıtların dışında, cephe gerisinde yaşananların ele alındığı az sayıdaki eserden biri olan Esir Bir İngiliz Doktorun Kûtülamare Anıları, bu özelliğiyle de Büyük Savaş'ın az bilinen yönlerine ışık tutuyor.