Geleneksel Kars Çocuk Oyunları

Artık hazır tüketim toplumu olarak tanımlanan günümüz insanı, kültürel belleğinde yer alan birçok unsuru yavaş yavaş terk etmekte ve yerine çağın sunduğu imkânları ikame etmektedir. Ancak her değişim ve dönüşüm bir şekilde olumlanırken başka bir bakış açısıyla da eleştirilir. Özellikle halkbiliminin araştırma konuları arasında bulunan kimi konular birer birer toplum hayatından eksilirken bu eksilmenin topluma verdiği bazı zararlar da gün yüzüne çıkmaktadır. Hatta gerek ulusal gerek uluslararası birçok çalışma artık kaybolan bu kültür unsurlarından en azından elde mevcut olanlarını derleme, yaşatma ve sonraki nesillere aktarma faaliyeti şeklinde yürütülmektedir. Bunun en güzel örneği Unesco tarafından ısrarla ve bilinçli bir şekilde desteklenen somut olmayan kültürel miras derlemeleridir. Herhangi bir değerin yavaş yavaş kaybolması bugünün insanı için belki az şey ifade etse de gelecek nesiller açısından oldukça fazla sıkıntılar doğuracaktır. Dolayısıyla bugünden derlenip toparlanarak gelecek nesillere aktarılacak her türden kültür varlığı oldukça önemlidir. Özellikle çocukları doğrudan etkileyen değişim/dönüşüm gelecek açısından diğer unsurlara göre daha fazla ehemmiyet taşımaktadır. Günümüzde çocuklar artık neredeyse sadece teknolojik aletlerle vakit geçirmeye başlamıştır. Bu durum aileleri ve pedagogları git gide endişelendirmektedir. Çünkü çocuklarda kolektif ve kolektifi oluşturan bir fert olmanın ilk basamakları oyunla çıkılmaktadır. Dolayısıyla çocuklarda oyunsuz (geleneksel oyunlar) bir büyüme ileride ciddi sıkıntılara yol açacaktır. Özellikle kırsal kesim veya teknolojinin daha az gidebildiği yerlerde yaşayan çocuklar oyun ihtiyaçlarının çoğunu hala geleneksel oyunlarla karşılayabilmektedirler. Dolayısıyla da artık kaybolmaya yüz tutmuş birçok oyun az da olsa yaşamaya devam etmektedir. Kars bu açıdan şanslı sayılabilecek illerden biridir. Elinizdeki çalışmada elde edilen oyunlar derlenen oyunların içerisinden yapılmış bir seçkidir. Zira oldukça zengin bir çocuk oyunu belleği alanda hâlihazırda yaşamaya devam etmektedir. Bu çalışmanın amacı diğer bölgelere göre daha canlı bir şekilde yaşatılan geleneksel çocuk oyunlarının derlenerek incelemeye tabi tutulması ve gelecek kuşaklara miras olarak bırakılmasıdır. Çalışmada elde edilen veriler Kafkas Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü tarafından desteklenen "Kars Çocuk Oyunları" adlı 2018-SB-40 numaralı BAP projesi kapsamında elde edilmiştir. Proje kapsamında daha önce bu konuda inceleme için gezilmiş noktalarla beraber yapılmış çalışmalar da dikkate alınarak, Merkez ilçeye bağlı 5 köy (Başgedikler, Dikme, Hamzagerek, Oğuzlu, Söğütlü), Akyaka ilçesinde 3 köy (Cebeci, Hacıpiri, Karahan), Arpaçay ilçesinde 3 köy (Koçköy, Kuzgunlu, Tomarlı), Digor ilçesinde 3 köy (Halıkışlak, Şirinköy, Türkmeşen), Kağızman ilçesinde 7 köy (Akçakale, Altıngedik, Esenkır, Kötek, Kuloğlu, Taşburun, Yenice), Sarıkamış ilçesinde 7 köy (Akören, Karakurt, Karaurgan, Köroğlu, Kurbançayırı, Sırataşlar, Sırbasan), Selim ilçesinde 3 köy (Akçakale, Laloğlu, Söğütlü), Susuz ilçesinde 3 köy (İncesu, İncilipınar, Kiziroğlu) olmak üzere toplamda 34 köyde yürütülmüştür.