Halka Açık Anonim Şirketler Bakımından Şirketler Topluluğunda Ortak Nakit ve Hizmet Kullanımının Hukuki Sonuçları

Bu çalışma ile şirketler topluluklarında ekonomik gerekliliklere dayanan ve uygulamada en sık rastlanılan ilişkili taraf işlemlerinin örnekleri olan nakit yönetiminin ve hizmet alım-satımının merkezileşmesine yönelik uygulamalarla bağlantılı olarak ortaya çıkan "ortak nakit ve hizmet kullanımı" olarak adlandırılabilecek olan uygulamaların halka açık şirketler açısından sınırlarının ve hukuki sonuçlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada topluluk şirketleri arasında gerçekleştirilen topluluk içi borçlanma, nakit havuzlama, sermaye avansı gibi uygulamalar halka açık şirketler bakımından 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri uyarınca sermayenin oluşturulmasına ve mal varlığının korunmasına yönelik düzenlemeler çerçevesinde değerlendirilmiş; halka açık şirketin topluluk şirketleri ile arasındaki ortak nakit kullanımı uygulamaları sermayenin tam ve nakden ödenmesini sağlamaya yönelik düzenlemelerin yanı sıra, örtülü kazanç aktarımı yasağı ve ilişkili taraf işlemlerinde uyulması gereken usul ve esaslar açısından incelenmiştir. Ayrıca, topluluk şirketlerinin ortak şekilde ihtiyaç duydukları hizmetlerin ana şirket veya belirli bağlı şirketler tarafından diğer topluluk şirketlerine sunulması ve farklı şirketlerde yer alan işgücünden/insan kaynaklarından topluluk şirketlerinin ortak şekilde yararlanmasına ilişkin ortak hizmet kullanımı uygulamaları halka açık şirketler bakımından örtülü kazanç aktarımı yasağı ve ilişkili taraf işlemlerine ilişkin düzenlemeler açısından ele alınmış; hukuka aykırı nitelik taşıyan ortak nakit ve hizmet kullanımı uygulamaları nedeniyle Sermaye Piyasası Kurulu'nun kullanabileceği yetkilerin üzerinde durulmuş ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 202. maddesinin şirketler topluluğunda hakim şirkete sağladığı denkleştirme imkanının halka açık şirketler bakımından uygulanması olanağı incelenmiştir.(ARKA KAPAKTAN) İÇİNDEKİLER GİRİŞ BİRİNCİ BÖLÜM ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA ORTAK NAKİT VE ORTAK HİZMET KULLANIMI KAVRAMLARI I. ŞİRKETLER TOPLULUĞUNUN MERKEZİ YÖNETİMİ A. Şirketler Topluluğu Yapısının Ortaya Çıkışı ve Tercih Edilme Nedenleri B. Şirketler Topluluğunun Merkezi Yönetimi ve Sağladığı Avantajlar C. Topluluk Menfaati Kavramı D. Genel Olarak TTK'da Şirketler Topluluğunun Düzenlenişi E. Şirketler Topluluğu ile Holding Şirketleri Arasındaki Bağlantı II. ORTAK NAKİT KULLANIMI KAVRAMI VE BENZER KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ A. Ortak Nakit Kullanımı Kavramı ve Merkezî Nakit Yönetimi ile İlişkisi B. Şirketler Topluluğunda Finansman Yöntemleri C. Merkezi Nakit Yönetimi Sistemleri D. Şirketler Topluluğunda Ortak Nakit Kullanımı Uygulamaları III. ORTAK HİZMET KULLANIMI KAVRAMI VE BENZER KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ A. Grup İçi Hizmetler ve Ortak Hizmetler Kavramları B. Grup İçinden Hizmet Temininin ve Ortak Hizmet Kullanımının Nedenleri C. Şirketler Topluluğunda Geçici İş İlişkisiyle Hizmet Temini D. Ortak Hizmet Kullanımı Uygulamaları İKİNCİ BÖLÜM ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA MENFAAT ÇATIŞMALARI İLE MENFAAT ÇATIŞMALARININ DENGELENMESİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER I. GENEL OLARAK ANONİM ŞİRKETLERDE MENFAAT ÇATIŞMALARI II. ŞİRKETLER TOPLULUĞU YAPISINDA ORTAYA ÇIKAN MENFAAT ÇATIŞMALARI A. Topluluk Menfaatinin Gözetilmesinin Menfaat Çatışmalarına Etkisi B. Topluluk Yapısındaki Başlıca Menfaat Çatışmaları III. ŞİRKETLER TOPLULUĞUNA ÖZGÜ MENFAAT ÇATIŞMALARININ DENGELENMESİ YÖNÜNDEN TTK DÜZENLEMELERİ A. Genel Olarak B. Kısmi Hakimiyet Durumunda C. Tam Hakimiyet Durumunda IV. İLİŞKİLİ TARAF İŞLEMLERİNDEN DOĞAN MENFAAT ÇATIŞMALARININ DENGELENMESİNE YÖNELİK SERMAYE PİYASASI MEVZUATI DÜZENLEMELERİ A. İlişkili Taraf İşlemi Kavramı ve Topluluk İçi İşlemlerin İlişkili Taraf İşlemi Niteliği B. İlişkili Taraf İşlemlerinin Sermaye Piyasası Mevzuatında Özel Olarak Düzenlenmesinin Nedenleri C. Şirketler Topluluğunda İlişkili Taraf İşlemlerinin Özellikli Durumu D. İlişkili Taraf İşlemleri Yönünden Uyulması Gereken Esaslar ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ORTAK NAKİT KULLANIMININ HUKUKİ SONUÇLARI I. ORTAK NAKİT KULLANIMININ YOL AÇTIĞI HUKUKİ SORUNLAR A. Genel Olarak Ortak Nakit Kullanımının Neden Olduğu Hukuki Sorunlar B. Alman Hukukunda Nakit Havuzlama Uygulamasının Neden Olduğu Hukuki Sorunlar ve Geliştirilen Çözümler II. ORTAK NAKİT KULLANIMININ SERMAYENİN OLUŞTURULMASI KURALLARI BAKIMINDAN HUKUKİ SONUÇLARI A. Genel Olarak B. Ortak Nakit Kullanımından Doğan Alacakların Sermaye Artırımında Takas Edilmesi C. Sermaye Artırımından Elde Edilen Fon ile Topluluk Şirketlerine Olan Borçların Ödenmesi veya Fonun Topluluğun Finansman İhtiyaçları İçin Kullanılması III. ORTAK NAKİT KULLANIMININ MAL VARLIĞININ KORUNMASINA YÖNELİK KURALLAR BAKIMINDAN HUKUKİ SONUÇLARI A. Genel Olarak B. Ortak Nakit Kullanımının TTK Yönünden Sınırları ve Hukuki Sonuçları C. Ortak Nakit Kullanımının Sermaye Piyasası Mevzuatı Yönünden Sınırları ve Hukuki Sonuçları DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ORTAK HİZMET KULLANIMININ HUKUKİ SONUÇLARI I. GENEL OLARAK II. ÖRTÜLÜ KAZANÇ AKTARIMI YASAĞI AÇISINDAN ORTAK HİZMET KULLANIMI A. Ortak Hizmet Kullanımı Uygulamalarının Mal Varlığı Üzerindeki Etkisi ve Mal Varlığının Azaltılmasının Örtülü Kazanç Aktarımı Niteliği B. Fiilen Sağlanan ve İhtiyaç Duyulan Hizmetlere İlişkin Ödeme Yapılması Zorunluluğu C. Ortak Hizmetler Nedeniyle Yapılan Ödemelerin Emsallerine Uygun Olması Zorunluluğu III. KURUMSAL YÖNETİM TEBLİĞİ AÇISINDAN ORTAK HİZMET KULLANIMI A. Özel Karar Alma Süreçleri Bakımından Ortak Hizmet Kullanımı Uygulamaları B. Yaygın ve Süreklilik Arz Eden Ortak Hizmet Kullanımı Uygulamalarında Uyulması Gereken Esaslar BEŞİNCİ BÖLÜM ORTAK NAKİT VE HİZMET KULLANIMI UYGULAMALARI BAKIMINDAN KURULUN YETKİLERİ VE ŞİRKETLER TOPLULUĞU AÇISINDAN KONUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ I. KURULUN MÜDAHALE YETKİLERİNİN GENEL ÇERÇEVESİ II. ÖRTÜLÜ KAZANÇ AKTARIMINA YOL AÇAN ORTAK NAKİT VE HİZMET KULLANIMI UYGULAMALARINDA KURULUN YETKİLERİ A. Genel Olarak B. SPKn ile Kurula Verilen Yetkiler C. TTK md. 202/1-a Uyarınca Denkleştirme İmkanının SPKn md. 21 Karşısında Uygulanabilirliğinin Değerlendirilmesi D. Ortak Nakit ve Hizmet Kullanımı Uygulamaları Nedeniyle Kurulca Kullanılabilecek Yetkiler E. Örtülü Kazanç Aktarımı Nedeniyle Pay Sahiplerince Kullanılabilecek Haklar ve Kurulun Yetkilerinin Bu Haklar Üzerindeki Etkisi III. MAL VARLIĞINI AZALTAN ORTAK NAKİT VE HİZMET KULLANIMI UYGULAMALARI NEDENİYLE KURULUN KULLANABİLECEĞİ DİĞER YETKİLER A. SPKn md. 92 ile Kurula Tanınan Yetkiler ve Yetkilerin Kullanılmasının Koşulları B. Ortak Nakit ve Hizmet Kullanımı Bakımından SPKn md. 92'de Düzenlenen Yetkilerin Değerlendirilmesi IV. İZAHNAMEYE AYKIRI ORTAK NAKİT VE HİZMET KULLANIMI UYGULAMALARI NEDENİYLE KURULUN YETKİLERİ V. TOPLULUK YAPISINDAKİ MENFAATLER ÇERÇEVESİNDE ORTAK NAKİT VE HİZMET KULLANIMINA İLİŞKİN DÜZENLEME ÖNERİLERİMİZ A. Ortak Nakit ve Hizmet Kullanımı Uygulamalarının Düzenlenmesine İlişkin Önerilerimiz B. Hukuki Belirliliğin Sağlanmasına Yönelik Önerilerimiz SONUÇ