Hediyyetü’l İhvân;Şavşatlı Muhammed Recâî Efendi (1834-1907)

Artvin ili için bu şahsiyetlerden biri de 1834-1907 yılları arasında yaşamış, Satlel (Söğütlü) Darül Hilafetül Âliye Medresesi Baş müderrisi Şavşatlı Muhammed Recâi Efendi'dir. Âlim ve şair kimlikleriyle öne çıkan Muhammed Recâi Efendi, tarihî bağlamda da önemli bir isimdir. Rus işgali döneminde özellikle Artvin ve Şavşat bölgesinde halkı göç etme kararından vazgeçiren öncü kişiler arasında yer almıştır. Böylece nüfusun bölgeden ayrılmamasını sağlayarak 1918 yılında yapılan referandum sonucunda Artvin'in Türk yurdu olarak kalmasında önemli bir rol oynamıştır. İslam hukuku, tefsir, akaid-kelam, tasavvuf konularında el yazması eserleri bulunan Muhammed Recâi Efendi'nin bu eserlerinden biri de arz etmiş olduğumuz Hediyyetü'l İhvân'dır. Yaklaşık 150 yıl önce kaleme alınan ve tasavvufi, hikemî, itikadi şiirlerden oluşan bu eser; Recâi Efendi'nin oğlu Müderris Yusuf Ziyaeddin Efendi ve sonraki kuşak aile üyeleri tarafından korunarak günümüze intikal ettirilmiştir. Merhumun üçüncü kuşak torunu Ergüven Aslan tarafından yapılan bu çalışma ile de Latin alfabesine aktarılmış ve ilk kez Cağaloğlu yayınevimiz tarafından basılarak literatüre kazandırılmıştır. Yaşadığı dönemin saygın ve etkin kişiliklerinden olan Recâi Efendi'nin Hediyyetü'l İhvân adlı eseri o dönemde sözlü gelenek vasıtasıyla yayılmış ve yöre halkı tarafından oldukça rağbet görmüştür. Lakin aradan geçen bir asırdan fazla süre zarfında unutulmuştur. İfade ettiğimiz üzere şehirlerin kimliklerinin inşa edilmesinde ve gelişmesinde belirleyici görev üstlenmiş şahsiyetlere yahut eserlere sahip çıkılması gerek tarih bilincinin ve kültürel aidiyet duygusunun pekiştirilmesi gerek akademik çalışmalara ışık tutulması gerekse şehirlerin yüzyılları zemin edinen ruhunun korunarak yeni kuşaklara yansıtılması anlamında çok değerlidir. Bu bağlamda Muhammed Recâi Efendi'nin sesinin yaşadığı topraklarda yeniden duyularak Türk İslam edebiyatına kazandırılması ve kadim geçmişiyle müstesna bir yere sahip olan Artvin ilinin İlmi ve kültürel değerlerinin tanıtımına katkıda bulunulması amacıyla yayımlanan bu çalışmayı değerli okurlarmızın istifadesine sunmanın mutluluğunu yaşıyoruz huzurlu okumalar temenni ediyoruz.