Kur’an’ın Felsefi Okunuşu İbn Rüşd Örneği

Araştırmacı nesilleri peşi sıra gelir ve yüzyıllar geçer, Kurtuba filozofu, insanlık fikrini meşgul etmeye, değerli bir mevzu olmaya Doğu akademilerinden önce Batı akademilerindeki üniversite profesörleri ve öğrencileri için enteresan bir konu olmaya devam etmektedir. Bunun nedeni, bazen “iftiraya uğrayan”, bazen de “tedirgin eden” İbn Rüşd'ün, felsefe, fıkıh ve İslâm'dan önce Hıristiyan kelâm “ilahiyat” düşüncesinin geneline gölgesini bırakabilmesidir. Bu, sadece Aristoteles'in eserlerinin büyük şerh edeni olarak değil, orta çağ Avrupa'sının karanlığında aydınlanma meşalesini tutuşturan ve Avrupalı zihnini kilise yasaklarının otoritesinin dışında özgürce düşünmeye teşvik eden bir kişi olduğu içindir. Böylece, Avrupa düşünce tarihinde Latin Rüşdîlik adıyla anılan bir Avrupa felsefî akımı ortaya çıktı. Bu kitap, felsefenin ortaya çıktığı, dinî metinle olan ilişkisinin teşhis edildiği ve metin ile gerçeklik arasındaki içkinlik fiilini gerçekleştirmedeki önemi ilk aşamalardan başlayan çekici bir epistemolojik yolculuğu temsil etmektedir. Yani biz, bugüne kadar çağdaş rönesansın araçlarını ve aklın haklarını garanti eden belirleyicileri taşıyan ve ortak kıyas yoluyla ürettiği modern özelliklerden yararlanmak için rönesans faaliyetlerine entegrasyon hareketini sağlayan İbn Rüşd'ün felsefesinden türetilen metodolojik ölçütlere dayanarak tefsir fiilinin felsefe fiili ile ilişkisinden ve bu ilişkinin beklenen sonuçlarından bahsediyoruz. Bu yolculuk sonunda bizi İbn Rüşd'ün ilahî ve insanî konulara ilişkin felsefî teviline götürür. Yine bu yolculuğun vesilesiyle, İbn Rüşd'ün tefsirde felsefî okumanın özel bir metodu olarak ortaya koyduğu burhana dayalı metodunu nasıl uyguladığını, bu metodun ve ondan doğan sonuçların tefsir ilmi açısından değerlendirilmesini, bu metodun değerini ve sınırlarını ve İbn Rüşd'ün Kur'ân-ı Kerîm'in felsefî tevilindeki inanç eğilimlerini göstermiş olduk. Bu kitap, İbn Rüşd felsefesinin araştırma, karşılaştırma ve sonuç çıkarmayla dolu diğer yönleri kadar araştırılmamış bir yönüyle ilgili olduğu için okumaya ve üzerinde düşünmeye değer. Bu kitabın köklü İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi'nin içinde ve alanında uzman hocaların gözetiminde tamamlanması, hiç şüphesiz, bu kitapta bulabileceğiniz gibi araştırmasının eksiksiz bir şekilde çıkması için elinden gelenin en iyisini yapan yazarı için kaydedilecek bilimsel bir emsal teşkil etmektedir.