Muhammed Emin Erbilî ve Tasavvufî Düşüncesi -Nakşibendiliğin Mısır'daki Öncüsü-

Muhammed Emin Erbilî, Nakşibendiliğin Halidiyye kolunun 19-20. yüzyıllar arasındaki önemli temsilcilerinden biridir. Zâhirî ve bâtınî ilimleri kendisinde toplayan ve Mısır'da Nakşibendiliğin hatırı sayılır simalarından olan Erbilî, Mısır'da Nakşibendiliğin yeniden dirilişi ve yayılmasına vesile olmuştur. Bu çalışmada, Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde Erbil, Hicaz ve Mısır bölgelerinde yaşamış, Nakşbendî tarikatının o dönemin önde gelen simalarından biri olan Muhammed Emin Erbilî'nin tanıtılması ve tasavvufî düşüncesinin gün yüzüne çıkarılarak ilim hayatına kazandırılması amaçlanmıştır. Zira bu gibi zatların fikirleri eskiden olduğu gibi günümüzde de insanların ve özellikle ilim ehlinin yolunu aydınlatmaya devam etmektedir. Klasik kaynaklar ve akademik çalışmalar dikkate alınarak hazırlanan bu çalışma, bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Girişte Erbilî'nin daha iyi anlaşılması için hayatında etkili olan Nakşbendilik ve o dönemin siyasi, sosyal ve kültürel hayatı resmedilmeye çalışılmıştır. Birinci bölümde, ilme ve irfana adadığı örnek kişiliği ortaya konulup hayatı işlenmiştir. İkinci bölümde ise Nakşbendilikte sadece bir mürşid olarak kalmayan, hayatının her anını ilme ve irfana adayan Erbilî'nin tasavvufî düşüncesi işlenmiş ve günümüze katkıları gün yüzüne çıkarılmaya çalışılmıştır. Muhammed Emin Erbilî'nin Kur'an ve Sünnet-i Seniyye çizgisinden hiç ayrılamayan, ilmi ve irfanı aynı anda hayatına uygulayan, hayatını ilme ve hizmete adayan, doğru bildiği her şeyi yapmaktan ve anlatmaktan çekinmeyen âlim ve arif kişiliği bizi bu çalışmayı yapmaya teşvik etmiştir. Sûfîliğinin yanında aynı zamanda zahirî ilimlerde de büyük bir âlim olan Erbilî hadis, fıkıh, tefsir, kıraat ve tasavvuf ilimlerinde birçok eser yazmıştır. Dönemin zor şartlarına rağmen bu zat, Mısır'da irşad faaliyetlerine devam etmiş ve Nakşbendiliğin Mısır'da yayılmasını sağlamıştır.