Nedim Divanı

Gerek kasidelerinde, gerekse tebrik ve kutlama amaçlı yazdığı şiirlerinde kalıp, imge ve rumuzları kullanan Nedim, şarkı ve gazellerinde ise hem dil, hem de içerik bakımından yenilikçi bir yol izlemiştir. Nedim'in içerikçe en bariz yeniliği İstanbul kentini şiirlerinde açılışta (matla) kullanmasıdır. Bu şehr-i Sıtanbûl ki bî-misl-ü behâdır Bir sengine yekpâre Acem mülkü fedâdır Bu İstanbul şehri ki misli benzeri yoktur Bir taşına bütün Acem mülkü fedadır Üstelik kendisinden önceki şairler soyut ifadeleri yüceltmelerine rağmen, Nedim şarkılarında somut ifadeler kullanmaktan ve hatta döneminin mekân, moda ve kıyafetlerine dokunmaktan geri kalmaz: Sürmeli gözlü güzel yüzlü gazâlân anda Zer kemerli beli hançerli cüvânân anda Bâ-husûs aradığım serv-i hırâmân anda Nice akmaya gönül su gibi Sa'd-âbâd'a Sürmeli gözlü, güzel yüzlü âhûlar onda Altın kemerli, beli hançerli civanlar onda Özelikle aradığım, salınıp giden selvi boylular onda Nasıl akmaya gönül su gibi Sadabât'a Divan edebiyatındaki soyut sevgili ve mekânlar, Nedim'in şiirlerinde somuta dönüşür. Yani beşeri aşkı anlatır ve gerçektir. Zevk, eğlence ve içki şiirlerinin temelini oluşturmuştur. Soğuk ve yapmacıklı bir anlatımdan kaçınmış, anlatmak istediklerini içten bir şekilde şiirlerine dökmüştür. Büyük şair, divan şiirinin katı kurallarına uymuş olsa da, yenilikler yapmaktan geri durmamıştır.