Osmanlı Diplomasisinde Modernleşme ve Teşrifâtın Yeniden İnşâsı;Bir Siyasetnâme Perspektifinden XIX. Yüzyıl Diplomatik Protokolün Dönüşümü

Türk siyasetinin kökenlerini ve evrimini anlamak, sadece mevcut siyasi yapının anlaşılması için değil, aynı zamanda gelecekteki devlet ve toplum anlayışlarını şekillendirmek için de kritik bir öneme sahiptir. Türk siyasetinin köklerini ve değişimini anlamlandırmanın ilk adımı Türk siyaset düşüncesi ve kültürünün çok kapsamlı bir tetkike tabi tutulmasıdır. Tetkik edilecek süreç, Türkiye Cumhuriyeti'nin öncesine, Osmanlı dönemine kadar gitmektedir. Cumhuriyet rejimi ile yeni temeller üzerinde yeni bir devlet inşa eden kadroların, Osmanlı Dünyası'ndan gelen tarihi şahsiyetler olduğunu göz önüne aldığımız vakit, aslında ifade etmek istediğimiz husus manasını bulmaktadır. Türk Siyaset düşüncesini ve felsefesini tarihsel olarak anlamlandırabilmek adına, geçmişten günümüze gelen siyasi ve idari anlayışların, toplumsal kimlik ile birikim üzerinde oluşturduğu etkinin, millet olarak devlet ve siyaset kültürünün (ve kavramlarının) zihinlerimizde ne ifade ettiğini kavramak, devletin varlığının sorgulanma sebepleri ve argümanlarını tespit etmek son derece mühimdir. Kavrayışı sağlamak adına ise geçmiş ile gelecek arasındaki köprüyü kurmayı hedeşediğimiz bu çalışmanın amacı; bugün gelinen noktada Türk siyasetinde, Türk Milli siyasi algısının ve tarihi siyasi düşünce mirasını ortaya koyarak bir nevi ortak hafıza oluşturmak olacaktır. 1845 tarihinde kaleme alınmış Türkçe bir siyasetname olan “Teşrifatü'd-Düvel” isimli eser, bu ortak hafızanın önemli bir halkasıdır.