Osmanlı Dönemi Isparta ve Burdur Kiliseleri

Isparta, Aya İshotya (Yorgi) Kilisesi, Isparta, Aya Baniya (Aya Payana, Hagia Panhagia) Kilisesi, Eğirdir-Yeşil (Nis) Ada, Aya Stefanos (Hagios Stephanos/Aziz Anargiri) Kilisesi, Burdur, Kavaklı Rum Kilisesi ve Barla Kilisesi, zaman zaman devşirme malzemeninde eşlik ettiği yerel malzemeyle inşa edilen, plan tipi açısından Bizans Mimarisi'nde 4.yüzyıldan itibaren kullanılan ve her dönem en yaygın tip olan üç nefli bazilikal planda oluşlarıyla geleneğe bağlılık gösterirler. Barla Kilisesi dışındaki diğer kiliseler dış cephe düzenleriyle, bu cephelerdeki kapı açıklıklarının formlarıyla, iç mekânda sütun ve pilasterlerin alçı kaplama korint tipi ya da bundan geliştirilen başlıklarıyla, alçı kaplama naoslarında pencere ve kapı açıklıklarının, üst örtü tonozlarının Aya İshotya, Aya Baniya ve Aya Stefanos'da alçı profil ve renkli şerit bezemeleriyle, Burdur, Kavaklı Rum Kilisesi'nde ise kalem işi süslemeleriyle Batılılaşma Dönemi özelliklerini yansıtırlar. Aya İshotya Kilisesi bema alanındaki çakıl mozaik ise 19.yüzyılda bu tekniğin yoğun olarak uygulandığı Ege ve Akdeniz özelliğini ortaya koyar. Isparta Aya İshotya, Aya Baniya ve Burdur, Kavaklı Rum Kilisesi inşa edildikleri dönemin mimari ve süsleme özellikleriyle kent kiliseleri olarak adlandırılırsa, Eğirdir, Aya Stefanos Kilisesi bu üç kiliseye kıyasla aza indirgenmiş mimari cephe düzenlemesi ve naos süsleme programıyla kent kiliselerine benzemekle birlikte taşra ile kent kilisesi arasında bir konum almaktadır. Bu açıdan bakıldığında Erken Bizans Dönemi özelliklerine sahip Barla Kilisesi ise naosu tahrip edildiği için sadece dış cephelerine bakıldığında pencerlerinin özellikleriyle diğer kiliselere benzemekle birlikte eğer 19.yüzyıla tarihlendirilecekse bir taşra kilisesi olarak kabul edilmelidir. Isparta, Aya İshotya (Yorgi) Kilisesi, Isparta, Aya Baniya (Aya Payana, Hagia Panhagia) Kilisesi, Eğirdir-Yeşil (Nis) Ada, Aya Stefanos (Hagios Stephanos/Aziz Anargiri) Kilisesi, Burdur, Kavaklı Rum Kilisesi tipik bir Bizans Dönemi yapı formu olan üç nefli bazilikal planlarıyla inşa edildikleri dönemin mimari ve süsleme zevkini yansıtan özellikleriyle hem gelenekçi hem de yenilikçidirler.