Sosyal Politika Ve Vatandaşlık:Türkiye İçin Asgari Gelir Desteği

ÖNSÖZ ............................................................................................................ iii İÇİNDEKİLER ................................................................................................. v YAZAR HAKKINDA ..................................................................................... ix GİRİŞ ............................................................................................................... 1 BÖLÜM 1- SOSYAL POLİTİKA VE VATANDAŞLIK 1.SOSYAL POLİTİKA ................................................................................... 7 1.1. Sosyal Politikalara Açılan Kapı: Sanayi Devrimi ................................. 7 1.1.1. Sanayi Devrimi .......................................................................... 7 1.1.2. Sanayi Devriminin Sonuçları ve Çözüm Arayışı İçinde Sosyal Politika ....................................................................... 10 1.1.2.1. Sanayi Devriminin Sonuçları .................................... 11 1.1.2.2. Çözüm Arayışı İçinde Sosyal Politika ...................... 17 1.2. Sosyal Politikayı Anlamak .................................................................. 22 1.2.1. Maddi Refah Boyutu: Dar, Geniş ve Küresel Anlam................ 22 1.2.2. Maddi-Manevi (Psiko-Sosyal) Refah Boyutu .......................... 28 2.VATANDAŞLIK ....................................................................................... 36 2.1. Vatandaşlık Olgusu.............................................................................. 37 2.2. Sivil, Siyasi ve Sosyal Unsurlar ile Vatandaşlık.................................. 39 2.2.1. Ulus Devlet Vatandaşlığı .......................................................... 44 2.2.2. Liberal Vatandaşlık................................................................... 44 2.2.3. Sosyal Vatandaşlık.................................................................... 47 2.2.4. Ulusötesi Vatandaşlık ............................................................... 48 2.2.5. Aktif Vatandaşlık ...................................................................... 49 2.2.6. Avrupa Birliği Vatandaşlığı ...................................................... 51 2.2.7. Çoklu Dünya Vatandaşlığı (Küresel Kozmopolit Vatandaşlık) ............................................................................ 54 2.2.8. Göçmen ve Mültecilerin/Sığınmacıların Vatandaşlığı .............. 56 2.2.8.1. Çokkültürlülük Politikası ........................................... 60 2.2.8.2. Entegrasyon Sorunu .................................................. 61 2.2.8.3. Ara Bir Formül Olarak İmtiyazlı Vatandaşlık ........... 62 2.2.8.4. Ulusal Vatandaşlığın Uluslararası Nüfus Hareketliliği Üzerinden Yeniden Tanımlanması....... 63 BÖLÜM 2 - ASGARİ GELİR DESTEĞİ 1.GELİR DESTEĞİ TÜRLERİ......................................................................65 1.1. Temel Gelir .........................................................................................67 1.2. Negatif Gelir Vergisi ..........................................................................71 1.3. Artan Oranlı Gelir Desteği ..................................................................72 1.4. Vatandaşlık Kâr Payı ..........................................................................73 1.5. Asgari Gelir Desteği ...........................................................................74 2.ASGARİ GELİR DESTEĞİ ALMA ŞARTLARI ......................................77 2.1. Genel Dayanak ve Hak Dayanağı .......................................................78 2.2. Şartlar ve Kapsam ...............................................................................80 2.2.1. Gelir Testi ve Finansmanı .......................................................82 2.2.2. Aktivasyon (Topluma Yararlı Faaliyet ya da Çalışma) Şartı .........................................................................................85 2.2.3. Birey ya da Hanehalkı Kriteri ..................................................95 2.2.4. Hanehalkının Kompozisyonu ..................................................96 2.2.5. İkametgâh, Vatandaşlık ve Uyruk ...........................................97 2.2.6. Yaş ...........................................................................................98 2.3. Diğer Unsurların Etkisi ..................................................................... 101 2.3.1. Merkezi ve Yerel Düzey ........................................................ 101 2.3.2. Süre Kısıtı .............................................................................. 103 2.3.3. Miktarın Belirlenmesi ............................................................ 105 2.3.4. Sabit ya da Kademeli Gelir .................................................... 106 3.GELİR DESTEKLERİNE YÖNELİK GÖRÜŞ VE ELEŞTİRİLER ....... 108 3.1. İktisadi Zihniyetler Bağlamı: Liberal ve Sosyalist Görüş .................. 110 3.1.1. Liberal Görüş, Çalışma ve Tembellik Argümanı. ................... 110 3.1.2. Sosyalist Görüş ve Zafiyet Argümanı ..................................... 117 3.2. İktisadi Bağlam: Maliyet, Gelir Dağılımı ve Yoksulluk .................... 118 3.2.1. Mali Yük ve İmkânsızlıklar ...................................................118 3.2.2. Gelir Dağılımı ve Yoksulluk Üzerindeki Etkileri................... 120 3.3. Ahlâki Bağlam: Gayri Ahlâki Çöküntü. ............................................ 124 3.4. Psikolojik Bağlam: Damgalama ve Küçük Düşürme......................... 126 3.5. Sistemsel Bağlam: İşleyişteki Maddi Hatalar .................................... 127 3.6. Destekten Yeterince Faydalanılamaması ........................................... 129 3.7. Yolsuzluk Bağlamı: Bizzat Tespit ve Suistimal................................. 130 3.8. Karşılıklılık İlkesi Bağlamı................................................................ 130 3.9. Diğer Konular: Çocuk İşçiliğini Arttırması ve Kayıtdışı Çalışma ............................................................................................. 131 3.10. Hakkın Minnetin Önüne Geçmesini Sağlamak ................................ 132 BÖLÜM 3- AVRUPA ÜLKELERİNDE ASGARİ GELİR DESTEĞİ VE TÜRKİYE İÇİN ÇERÇEVE 1.AVRUPA ÜLKELERİNDE ASGARİ GELİR DESTEĞİ........................ 135 1.1. Avrupa'da Asgari Gelir Desteğinin Yasal Dayanakları..................... 136 1.2. Avrupa'da Asgari Gelir Desteği Uygulamaları ................................. 138 1.2.1. Kıta Avrupası Ülkelerindeki Uygulamalar ............................. 141 1.2.1.1. Fransa ....................................................................... 141 1.2.1.2. Almanya ................................................................... 147 1.2.1.3. Avusturya ................................................................. 148 1.2.2. İskandinav Ülkelerindeki Uygulamalar .................................. 149 1.2.2.1. İsveç ......................................................................... 149 1.2.2.2. Norveç...................................................................... 151 1.2.2.3. Finlandiya ................................................................ 152 1.2.2.4. Danimarka ................................................................ 153 1.2.3. Anglo-Sakson Ülkelerindeki Uygulamalar ............................. 154 1.2.3.1. İngiltere .................................................................... 155 1.2.3.2. İrlanda ...................................................................... 156 1.2.4. Güney Avrupa Ülkelerindeki Uygulamalar ............................ 157 1.2.4.1. İtalya ........................................................................ 157 1.2.4.2. İspanya ..................................................................... 159 1.2.4.3. Portekiz .................................................................... 160 1.2.5. Doğu Avrupa Ülkelerindeki Uygulamalar .............................. 163 1.2.5.1. Bulgaristan ............................................................... 163 1.2.5.2. Romanya .................................................................. 164 2.TÜRKİYE'DE ASGARİ GELİR DESTEĞİ İÇİN ÇERÇEVE ................ 166 2.1. Türkiye'de Asgari Gelir Desteği İçin Zeminler ................................. 166 2.1.1. Eksiklikler ve Dezavantajlar .................................................. 166 2.1.1.1.Yasal Boyut .............................................................. 166 2.1.1.2. Kurumsal Boyut ...................................................... 168 2.1.1.2.1. Çok Parçalı Kurumsal Yapı ve Organizasyon Sorunu ........................... 168 2.1.1.2.2. Faaliyetlerin Niteliğine Dair Sorunlar .... 170 2.1.1.2.3. Personelin Nitelik ve Niceliğine Dair Sorunlar ................................................ 171 2.1.1.3. Finansal Durum ile İlgili Sorunlar .......................... 172 2.1.1.4. Sosyal ve Siyasi Sorunlar ........................................ 173 2.1.2. Uygun Koşullar ve Avantajlar ............................................... 174 2.1.2.1. Toplumsal Yapı ve Aile .......................................... 174 2.1.2.2. Dinin Etkisi ............................................................. 175 2.1.2.3. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın Kurulması ............................................................... 176 2.2. Türkiye'de Asgari Gelir Desteği: Değerlendirme ve Çerçeve ........... 177 2.2.1. Zihniyet Altyapısı: Hak Merkezli mi? .................................... 178 2.2.2. Hukuki Altyapı: Sosyal Yardım Temel Kanunu Var mı?....... 179 2.2.3. Hedefleme Mekanizması: Hangi Yoksullar? .......................... 180 2.2.4. Veritabanı Meselesi................................................................. 183 2.2.5. Sosyal Yardım-İstihdam İlişkisinin Durumu .......................... 185 2.2.6. Ödemelerin Sürekliliği İçin Etkin Dağıtım Sistemi ................ 186 2.2.7. Finans Kaynakları ................................................................... 187 KAYNAKÇA. ............................................................................................... 191