9786059336482
480209
https://www.hesapli24.com/sunzi-bingfanin-ingilizce-ve-turkce-cevirileri
Sunzı Bıngfa'nın İngilizce ve Türkçe Çevirileri
14.71
Çin askerî düşünce külliyatı arasında kuşkusuz en çok bilinen
eser, Wujing Qishu (Yedi Askerî Klasik) arasında yer alan ve başlığı genellikle Sunzi'nın Savaş
Sanatı şeklinde çevrilen Sunzi Bingfa yani Sun Usta'nın Askerlik Kuralları'dır. Çin geleneğine göre
MÖ 6. yüzyılda yaşadığı söylenen Sunzi'nın (Wade-Giles yönteminde Sun-tzu ya da Sun-tzŭ, Pinyin
yönteminde Sunzi ya da bazı çalışmalarda Sun Zi) gerçek adı Sun Wu'dur. Sunzi'ya atfedilen Sunzi
Bingfa, Çin tarihi boyunca devlet adamları ve askerler tarafından büyük ilgi görmüş, üzerine pek
çok yorum yapılmıştır. Günümüzde de bu eser, Dünya çapında büyük ilgi görmeye devam etmekte,
siyaset ve askerlik dışında iş dünyası gibi farklı alanlarda da okunmaktadır.
Sunzi Bingfa, Batı dünyasında 18. yüzyılda tanınmaya başlamış, İngilizceye ve Türkçeye
çevirilerinin yapılmasına ise 20. yüzyılda başlanmıştır. Orijinal metni günümüze ulaşmayan bu
eserin, çeşitli tarihî dönemlerden kalan birkaç nüshası bulunmaktadır; gerek bu nüshalardaki farklar,
gerek de Çince kelimelerin tarih içerisinde geçirdiği bazı anlam değişiklikleri, Sunzi Bingfa'nın
İngilizcede ve Türkçede farklı şekillerde tercümelerinin yapılmasına yol açmıştır. Eserin İngilizce
çevirileri arasında, onun dil özellikleri üzerine yoğunlaşan çalışmalar olduğu gibi, onun askerî
özelliklerine daha ağırlık veren çalışmalar da vardır. Bu çevirileri yapan kişilere bakıldığı zaman,
aralarında Sinologların ve tarihçilerin yanı sıra, bu alanlardan olmayan kişilerin de bulunduğu
görülmektedir. Sunzi Bingfa'nın İngilizce tercümeleri arasında farklar olmasının bir sebebi de
budur. Bu eserin Türkçe çevirilerine bakıldığında ise, daha büyük sorunlar olduğuna tanık
olunmaktadır. Sözü geçen tercümelerin çoğu, doğrudan Çinceden değil, eserin çeşitli İngilizce
çevirileri üzerinden yapılmıştır. Bu çevirileri yapan kişilerin de Sinolog ya da tarihçi olmadıkları,
bazı yerlerde oldukça yanlış çeviriler yaptıkları görülmektedir. Ancak bu durum, 2014'te ve
2016'da Türk Sinologlar tarafından yapılan iki yeni çeviriyle birlikte değişmiş ve ilk kez Çinceden
Türkçeye tercümeler yapılmıştır.
Çeşitli sebeplerden ötürü bu eserin farklı çevirilerinin olması, okuyucular arasında karışıklığa,
bazı yanlış anlamalara ve yanlış yorumlamalara yol açmaktadır. Bundan dolayı, Sunzi Bingfa'nın
İngilizcedeki en iyi birkaç çevirisini seçip, bunları cümle cümle Türkçeye çevirmeye ve her
cümlede eserin diğer İngilizce ve Türkçe tercümeleriyle karşılaştırmalar yapmaya karar verdik.
İngilizcedeki en iyi çeviriler olarak Lionel Giles'ın, Samuel B. Griffith'in, Lin Wusun'unve Victor
H. Mair'in tercümelerini Türkçeye çevirdik. Bunları Türkçeye çevirirken de dipnotlarda Thomas
Cleary, Juh-hua Huang, Roger Ames, Ralph D. Sawyer, Mert Bayat, Naim Oğuz, Sibel Özbudun-
Zeynep Ataman, Şule Kılıçarslan, Adil Demir, Utku Umut Bulsun-Pınar Erbayık ve Tuğçe Ayteş
tarafından yapılmış olan tercümeleri hem kendi çevirdiğimiz metinlerle hem de birbirleriyle
karşılaştırdık. Bunu yaparken, bu çevirilerin farklarını ve benzerliklerini belirttik, yanlışlarını da
gösterdik. Pulat Otkan-Giray Fidan ve Bülent Okay tarafından yapılan çevirileri de, Türkçede
doğrudan Çinceden yapılmış ilk tercümeler oldukları için, kitabımızın metnine cümle cümle
aktardık. On üç bölümden oluşan Sunzi Bingfa'nın bölüm başlıklarını Giles'ın, Griffith'in, Lin'in,
Mair'in, Otkan-Fidan'ın ve Okay'ın yaptıkları çevirilerin tamamını aktararak verdik. Cümle
numaralandırılması ile sıralanmasında ise, Giles'ın yapmış olduğu numaralandırmaya ve sıralamaya
sadık kaldık; her cümlede Giles'ı çevirdikten sonra, diğer çevirileri onun altında verdik.
Çin askerî düşünce külliyatı arasında kuşkusuz en çok bilinen
eser, Wujing Qishu (Yedi Askerî Klasik) arasında yer alan ve başlığı genellikle Sunzi'nın Savaş
Sanatı şeklinde çevrilen Sunzi Bingfa yani Sun Usta'nın Askerlik Kuralları'dır. Çin geleneğine göre
MÖ 6. yüzyılda yaşadığı söylenen Sunzi'nın (Wade-Giles yönteminde Sun-tzu ya da Sun-tzŭ, Pinyin
yönteminde Sunzi ya da bazı çalışmalarda Sun Zi) gerçek adı Sun Wu'dur. Sunzi'ya atfedilen Sunzi
Bingfa, Çin tarihi boyunca devlet adamları ve askerler tarafından büyük ilgi görmüş, üzerine pek
çok yorum yapılmıştır. Günümüzde de bu eser, Dünya çapında büyük ilgi görmeye devam etmekte,
siyaset ve askerlik dışında iş dünyası gibi farklı alanlarda da okunmaktadır.
Sunzi Bingfa, Batı dünyasında 18. yüzyılda tanınmaya başlamış, İngilizceye ve Türkçeye
çevirilerinin yapılmasına ise 20. yüzyılda başlanmıştır. Orijinal metni günümüze ulaşmayan bu
eserin, çeşitli tarihî dönemlerden kalan birkaç nüshası bulunmaktadır; gerek bu nüshalardaki farklar,
gerek de Çince kelimelerin tarih içerisinde geçirdiği bazı anlam değişiklikleri, Sunzi Bingfa'nın
İngilizcede ve Türkçede farklı şekillerde tercümelerinin yapılmasına yol açmıştır. Eserin İngilizce
çevirileri arasında, onun dil özellikleri üzerine yoğunlaşan çalışmalar olduğu gibi, onun askerî
özelliklerine daha ağırlık veren çalışmalar da vardır. Bu çevirileri yapan kişilere bakıldığı zaman,
aralarında Sinologların ve tarihçilerin yanı sıra, bu alanlardan olmayan kişilerin de bulunduğu
görülmektedir. Sunzi Bingfa'nın İngilizce tercümeleri arasında farklar olmasının bir sebebi de
budur. Bu eserin Türkçe çevirilerine bakıldığında ise, daha büyük sorunlar olduğuna tanık
olunmaktadır. Sözü geçen tercümelerin çoğu, doğrudan Çinceden değil, eserin çeşitli İngilizce
çevirileri üzerinden yapılmıştır. Bu çevirileri yapan kişilerin de Sinolog ya da tarihçi olmadıkları,
bazı yerlerde oldukça yanlış çeviriler yaptıkları görülmektedir. Ancak bu durum, 2014'te ve
2016'da Türk Sinologlar tarafından yapılan iki yeni çeviriyle birlikte değişmiş ve ilk kez Çinceden
Türkçeye tercümeler yapılmıştır.
Çeşitli sebeplerden ötürü bu eserin farklı çevirilerinin olması, okuyucular arasında karışıklığa,
bazı yanlış anlamalara ve yanlış yorumlamalara yol açmaktadır. Bundan dolayı, Sunzi Bingfa'nın
İngilizcedeki en iyi birkaç çevirisini seçip, bunları cümle cümle Türkçeye çevirmeye ve her
cümlede eserin diğer İngilizce ve Türkçe tercümeleriyle karşılaştırmalar yapmaya karar verdik.
İngilizcedeki en iyi çeviriler olarak Lionel Giles'ın, Samuel B. Griffith'in, Lin Wusun'unve Victor
H. Mair'in tercümelerini Türkçeye çevirdik. Bunları Türkçeye çevirirken de dipnotlarda Thomas
Cleary, Juh-hua Huang, Roger Ames, Ralph D. Sawyer, Mert Bayat, Naim Oğuz, Sibel Özbudun-
Zeynep Ataman, Şule Kılıçarslan, Adil Demir, Utku Umut Bulsun-Pınar Erbayık ve Tuğçe Ayteş
tarafından yapılmış olan tercümeleri hem kendi çevirdiğimiz metinlerle hem de birbirleriyle
karşılaştırdık. Bunu yaparken, bu çevirilerin farklarını ve benzerliklerini belirttik, yanlışlarını da
gösterdik. Pulat Otkan-Giray Fidan ve Bülent Okay tarafından yapılan çevirileri de, Türkçede
doğrudan Çinceden yapılmış ilk tercümeler oldukları için, kitabımızın metnine cümle cümle
aktardık. On üç bölümden oluşan Sunzi Bingfa'nın bölüm başlıklarını Giles'ın, Griffith'in, Lin'in,
Mair'in, Otkan-Fidan'ın ve Okay'ın yaptıkları çevirilerin tamamını aktararak verdik. Cümle
numaralandırılması ile sıralanmasında ise, Giles'ın yapmış olduğu numaralandırmaya ve sıralamaya
sadık kaldık; her cümlede Giles'ı çevirdikten sonra, diğer çevirileri onun altında verdik.
Yorum yaz
Bu kitabı henüz kimse eleştirmemiş.