Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası ;Cumhuriyetin Milli Burjuva Oluşturma Girişimi

İttihat ve Terakki iktidarında başlayan yerli ve millî sermayedar,burjuva sınıfı oluşturma çabaları geleneksel imalathanelerde üretimyapan esnafın kooperatifleşme yoluyla bir araya gelmesi veşirketleşmesi üzerinden planlanmıştır.Ancak tarım ve hayvancılığadayalı bu sanayileşme ve üreticinin girişimciye dönüşme planının enönemli yanı olan finans kısmı eksik kalmıştır.Osmanlı İtibar-i MilliBankası ile başlayan finans sorununu çözmek ve burjuva sınıfınınoluşturma çabası erken Cumhuriyet döneminde Türkiye Sanayi veMaadin Bankası ile sürdürülmüştür.Özel sermayenin gelişmesiniyetiyle başlatılan süreç, devlet tarafından işletilen veya ödenemeyenborçlar yüzünden bankaya daha doğrusu devlete devredilen iktisadikuruluşların doğması ile sonuçlanmıştır.Türkiye Sanayi ve MaadinBankası, bankacılık faaliyetleriyle yerli ve milli sermayedar sınıfınınoluşması yolunda şirketlere yeterince destek olamamış ise dedevletten devraldığı fabrikaları işleterek Kamu İktisadi Teşekküllerinindoğmasında öncü olmuştur.Bu çalışmada, Türk burjuva sınıfınınoluşturulma çabasının, İsmet İnönü'nün "...Biz iktisadiyatta hakikatenmutedil devletçiyiz.Bizi bu istikamete sevk eden bu memleketinihtiyacı ve bu milletin fıtrî temayülüdür.Memleketin ihtiyaçları içinherkes ve her yer hazineden çare arar....."Sözüyle başka bir yönesavrulan, hikayesi Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası'nın tarihçesiüzerinden değerlendirilmiştir.