Türkiye'de Tasarrufun Belirleyicileri ve Finansal Sistem İlişkisi: Bankacılık Üzerine Bir Uygulama

Tasarruf artışı finansal sistemin büyümesini ve derinleşmesini sağlarken ekonomide kaynak ihtiyacının giderilmesine de olanak sağlamaktadır. Diğer yandan tasarruf birikiminde ülkedeki makroekonomik değişkenler etkili olurken, aynı zamanda ülkedeki finansal sistemin rolü de çok büyüktür. Finansal sistemde uygulanan reel faiz oranları, sistemin derinliği ve sisteme duyulan güven tasarrufların finansal sistemin en önemli aktörleri olan bankalara yönelmesinde belirleyici olmaktadır. Üstlendikleri finansal aracılık rolüyle bankalar ülkedeki tasarrufları aktarım mekanizmasıyla etkin şekilde dağıtabilmekte, böylece gelir dağılımı, ekonomik büyüme ve kalkınma noktasında belirleyici rolü oynamaktadırlar. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, teorik çerçevede tasarrufun belirleyicilerini tespit ederek, Türkiye'de tasarruf davranışlarını etkileyen faktörlerin neler olduğunu belirlemek, böylelikle ülkede tasarrufların artırılması ve etkin kullanılabilmesi için neler yapılması gerektiğine yönelik çıkarımlarda bulunmak ve tasarruf birikimi ile finansal sistem ilişkisinin önemini vurgulamaktır. Bu amaçla birinci bölümde farklı iktisadi yaklaşımlara göre tasarruf kavramının teorik ve kavramsal çerçevesine değinilmiş, ülke ekonomilerindeki önemi ve rolü vurgulanmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde tasarrufu belirleyen faktörler açıklanmış, tasarruf çeşitleri itibariyle ele alınmış, ayrıca tasarruf birikiminde etkili olan piyasaların neler olduğu açıklanmış ve tasarrufa yönelik politikalar irdelenmiştir. Üçüncü bölümde finansal sistem bileşenleri ve tasarruf birikimindeki rolüyle ele alınmıştır. Ayrıca seçilmiş G-20 ülke ekonomilerinin bankacılık sektörleri incelenmiş ve ülkedeki tasarruf eğilimleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Tasarrufu etkileyen faktörlerin seçilmiş G-20 ülke ekonomilerindeki durumları anlatılmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümünde ise Türkiye'de finansal sistem ve bankacılık sektörünün genel görünümü verilerle incelenmiştir. Ardından Türkiye ekonomisinin 1975 yılından günümüze kamu, özel ve yurtiçi tasarrufları ile sabit sermaye yatırımları incelenmiş ve Türk ekonomisinde tasarruf yetersizliği sorununa değinilmiştir. Ülkede tasarrufu belirleyen faktörlerin neler olduğu, tasarruf türleri ele alınmış ve geleceğe yönelik tasarrufları artırmaya yönelik politikalar üzerinde durulmuştur. Çalışmanın son bölümünde Türkiye'de tasarrufu etkileyen faktörler üzerine ekonometrik bir analiz yapılmış, finans sisteminin tasarruflar üzerindeki rolüne değinilmiştir.