Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizinde Karşılıklılık Esası

Karşılıklılık, kelime anlamıyla bir hakkın sağlanması için karşılık beklenmesi anlamına gelmekte olup tenfiz açısından aranan koşullardan birisidir. Bu koşulun akdi, hukuki ve fiili olmak üzere üç şekilde gerçekleşebilmesi mümkündür. Tenfizi talep edilen kararın alındığı devlet ile Türkiye arasında mahkeme kararlarının tenfizine yönelik olarak üç karşılıklılık türünden birinin bulunması gerekmektedir. Bu durumda diğer tenfiz koşulları incelenebilecektir. Çalışmamızın konusunu esas itibariyle, yabancı mahkeme kararının tanınması açısından aranmayan ancak tenfizi açısından aranan bu koşulun diğer tenfiz koşulları içindeki yeri, her bir karşılıklılık durumunun tespitinin ne şekilde yapılacağı ve tespiti konusunda uygulamada yaşanan aksaklıklar ve tenfiz müessesesinin Türk hukukunda ortaya çıktığı günden bugüne kadar bu koşulun aranıp aranmamasına yönelik olarak doktrinde ileri sürülen görüşler oluşturmaktadır.(TANITIM YAZISI) İÇİNDEKİLER GİRİŞ Birinci Bölüm Türk Hukukunda Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizinin Hukuki Rejimi A. Genel Olarak B. Mahkeme Kararının Sonuçlarının Tenfiz Açısından Değerlendirilmesi C. Tenfizin Koşulları 1. Genel Olarak 2. Tenfizin Ön Koşulları a. Yabancı Devlet Mahkemesince Verilmiş İlam Niteliğinde Bir Karar Bulunması b. Yabancı Mahkeme İlamının Kesinleşmiş Olması c. Yabancı Mahkeme İlamının Hukuk Davalarına İlişkin Olması 3. Tenfizin Esas Koşulları a. Karşılıklılık b. Münhasır Yetki ve Aşırı Yetki c. Türk Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Olmama d. Savunma Haklarına Uygunluk İkinci Bölüm Tenfizin Asli Koşulu Olan Karşılıklılık Esası A. Genel Olarak B. Karşılıklılığın Tarihçesi 1. Genel Olarak 2. Karşılıklılık Koşulunun Türk Hukukundaki Gelişimi a. Genel Olarak b. Değerlendirme C. Karşılıklılığın Diğer Tenfiz Koşullarından Ayrılan Yönleri D. Tenfiz Koşulu Açısından Aranan Karşılıklılık Kavramı ile Yabancılar Hukuku Açısından Aranan Karşılıklılığın Farkı E. Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması Açısından Karşılıklılığın Değerlendirilmesi F. Karşılıklılık Koşulunun Tenfiz Koşulları İçerisinde Yer Almasına İlişkin Görüşler 1. Tenfiz Açısından Karşılıklılığın Gerekli Olduğu Görüşü 2. Tenfiz Açısından Karşılıklılığın Gerekli Olmadığı Görüşü Üçüncü Bölüm Karşılıklılık Türleri ve Karşılıklılığın Tespiti Sorunu A. Karşılıklılık Türleri Üzerine Genel Bilgi 1. Akdi Karşılıklılık a. Genel Olarak b. Akdi Karşılıklılık Koşuluna Yönelik Olarak MÖHUK Hükümleri İle Milletlerarası Anlaşmaların Çatışması Meselesi 2. Hukuki Karşılıklılık a. Genel Olarak b. Hukuki Karşılıklılığın Tespitinde Revizyon Sisteminin Rolü 3. Fiili Karşılıklılık a. Genel Olarak b. Fiili Karşılıklılık Türünün Diğer Karşılıklılık Türleri İçerisindeki Yeri: Olumsuz Uygulama c. Fiili Uygulamanın Belirlenmesi B. Karşılıklılığın Tespiti Sorunu 1. Genel Olarak 2. Adalet Bakanlığı'ndan Gelen Cevapların Bağlayıcılığı Sorunu 3. Federal ve Tanınmayan Devletler Açısından Karşılıklılığın Tespiti a. Federal Devletler Açısından b. Tanınmayan Devletler Açısından C. Karşılıklılığın Bulunma Anı SONUÇ KAYNAKÇA