Yatırım Vergi Teşvik Politikasının Hukuki Çerçevesi

Yatırım vergi teşvik politikaları özünde siyasi, ekonomik ve ideolojik tercihlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Hukuk bu noktada hükümet tercihlerinin oluşumunda değil, hayata geçmesinde rol üstlenmektedir. Bu rolün iki fonksiyonu vardır. Birincisi, yatırım vergi teşvik politikaları hukuka uygun biçimlerle gerçekleştirilmelidir. İkinci olarak, yatırım vergi teşvik politikasını uygulamaya geçiren işlemler hukuka uygun içerikte olmalıdır. Biçim ve içeriğe ilişkin kurallar ulusal ve uluslararası hukuktan doğmaktadır. Bu çalışmada Türk yatırım vergi teşvik politikalarının hayata geçirilmesi aşamasında tabi olduğu biçim ve içeriğe ilişkin hukuk kurallarının ortaya konulması amaçlanmıştır.(ÖNSÖZDEN) İÇİNDEKİLER §1. Giriş I. Yatırım Vergi Teşviki Kavramı 1. Tanım ve Türler a. Tanım b. Türler aa. Kurumlar Vergisi Muaflık, İstisna ve İndirimleri bb. Vergi Stopajı (Kesintisi) İndirimi cc. Ücretlerde Gelir Vergisi İndirimi ve Sigorta Prim Desteği dd. Katma Değer Vergisi İstisnası ee. Gümrük Vergisi Muafiyeti ff. Diğer Vergiler 2. Terim II. Yatırım Vergi Teşvikinin Yakın Kavramlardan Ayırt Edilmesi 1. Diğer Yatırım Teşviklerinden Ayırt Edilmesi 2. Yatırıma Yönelik Genel Vergi Tedbirlerinden Ayırt Edilmesi III. Konunun Sınırlandırılması ve Plan Birinci Bölüm Dünden Bugüne Türkiye'de Yatırım Vergi Teşvik Politikaları §2. Cumhuriyet Dönemi Yatırım Vergi Teşvik Politikalarının Gelişimi I. Planlı Ekonomi Politikası Dönemi Yatırım Vergi Teşvikleri II. Neoliberal Ekonomi Politikası Dönemi Yatırım Vergi Teşvikleri III. Neoliberal Ekonomi Politikasında Yeni Dönem ve Yatırım Vergi Teşvikleri §3. Günümüz Yatırım Vergi Teşvikleri I. Ana Yatırım Teşviki Düzenlemesinde: Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar 1. Genel Yatırım Vergi Teşvikleri 2. Bölgesel Yatırım Vergi Teşvikleri a. Ana Uygulama: Bölgesel Yatırımlar b. İstisnai Uygulama: Öncelikli Yatırımlar 3. Büyük Ölçekli Yatırım Vergi Teşvikleri 4. Stratejik Yatırım Vergi Teşvikleri 5. Ar-Ge ve Çevre Yatırımları II. Özel Ekonomik Bölgelere İlişkin Düzenlemelerde 1. Serbest Bölgeler Kanunu 2. Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu 3. Endüstri Bölgeleri Kanunu 4. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu 5. Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun İkinci Bölüm Yatırım Vergi Teşvik Politikasının Anayasal Dayanakları ve Ulusal Sınırları §4. Yatırım Vergi Teşvik Rejiminin Anayasal Dayanakları I. Bireyin Özel Teşebbüs Özgürlüğü: AY, 48/1 1. Öznesi 2. Kapsamı a. Olumlu Anlam b. Olumsuz Anlam II. Devletin Ekonomiye Müdahale Görevi: AY, 2 §5. Yatırım Vergi Teşvik Rejiminin Anayasal Sınırları I. Hukuk Devleti İlkesi: AY, 2 II. Vergileme İlkeleri: AY, 73 1. Verginin Yasallığı İlkesi a. Kural b. İstisnalar aa. Temel Öğelere İlişkin: AY, 73/4 bb. Olağanüstü Yönetimde: AY, 91/5, 121/3 ve 122/2 cc. Dış Ticarete İlişkin: AY, 167/2 2. Vergilendirmede Eşitlik İlkesi III. Bütçe İlkeleri: AY, 161 ve 163 1. Önceden İzin İlkesi 2. Denklik İlkesi 3. Yıllık Olma İlkesi IV. Rekabetin Korunması İlkesi: AY, 167/1 ve 172 Üçüncü Bölüm Yatırım Vergi Teşvik Politikasının Uluslararası Sınırları §6. Dünya Ticaret Örgütü Hukuku Vergi Sübvansiyon Kuralları I. Dünya Ticaret Örgütü Hukukunda Sübvansiyonlar ve Vergi Teşvikleri 1. GATT 1947 2. Sübvansiyon Anlaşması a. Vergi Sübvansiyonu Kavramı aa. Hükümet veya Kamu Organları Tarafından Mali Katkı bb. Bir Fayda Sağlama cc. Özgüllük dd. Olumsuz Ticari Etki b. Vergi Sübvansiyonunun İdari ve Hukuki Denetimi aa. Vergi Sübvansiyonunun Bildirimi bb. Vergi Sübvansiyonundan Doğan Uyuşmazlıkların Çözüm Mekanizmaları II. Dünya Ticaret Örgütü Vergi Sübvansiyon Kurallarının Türk Yatırım Vergi Teşvik Politikalarına Etkisi 1. Uluslararası Anlaşmalar ve İç Hukukumuz Arasındaki İlişkiler a. Doğrudan Uygulanabilirlik b. Öncelik c. Doğrudan Etki 2. Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmaları ve Yatırım Vergi Teşvik Hukukumuz Arasındaki İlişkiler a. Doğrudan Uygulanabilirlik b. Öncelik c. Doğrudan Etki §7. Türkiye-Avrupa Birliği Ortaklık Hukuku Vergi Devlet Yardımı Kuralları I. Ortaklık Hukukunda Devlet Yardımları ve Vergi Teşvikleri 1. Birincil Hukuk-İkincil Hukuk Ayrımı 2. Ortaklık Birincil Hukukunda Devlet Yardımları ve Vergi Teşvikleri a. Ankara Anlaşmasında b. Katma Protokolde 3. Ortaklık İkincil Hukukunda Devlet Yardımları ve Vergi Teşvikleri: 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararında a. Vergi Devlet Yardımları Kavramı aa. Vergi Devlet Yardımlarının Gümrük Birliğiyle Bağdaşmazlık Prensibi bb. Bağdaşmazlık Prensibinin İstisnaları b. Vergi Devlet Yardımlarının İdari ve Hukuki Denetimi II. Ortaklık Vergi Devlet Yardımı Kurallarının Türk Yatırım Vergi Teşvik Politikalarına Etkisi 1. Ortaklık Mevzuatı ve Yatırım Vergi Teşvik Hukukumuz Arasındaki İlişkiler a. Doğrudan Uygulanabilirlik b. Öncelik c. Doğrudan Etki 2. Gümrük Birliğinin Derinleşmesinin Türk Yatırım Vergi Teşvik Politikalarına Olası Etkisi §8. Sonuç ve Değerlendirme