Ziya Gökalp'te Şarkiyatçılık; Doğu'nun Batıcı Üretimi _{Doğu'nun Batıcı Üretimi}

Şarkiyatçılık, Osmanlı-Türkiye modernleşmesi ve Ziya Gökalp üzerine günümüze kadar sayısız çalışma yapıldı. Ancak Osmanlı-Türkiye modernleşmesinin, kökenini Avrupa'dan alan Şarkiyatçılık'la olan dinamik ilişkisi üzerine yapılan çalışmalar oldukça az ve sürece kapsamlı bakmaktan uzak. Bunlardan bazılarında, ele alınan olgu veya kişiye tarihsel bir perspektifle yaklaşılmadığından kişi veya olgu geçmişten ve içinde bulunduğu bütünsel ortamdan bağımsız ele alınmakta, bu nedenle de çalışmanın gücü zayıflamaktadır. Ziya Gökalp ve Türk milliyetçiliğinin Şarkiyatçılıktan etkilenimi, bu etkilenimi geçmiş Osmanlı modernleşmesinden devraldıkları ve farklılaştırdıkları oranda ele alan bir çalışma ise yok. Kendi kimliğini Avrupa'dan ve diğer 'Türk olmayan' milletlerden farklılaştırma bağlamında inşa eden Türk milliyetçiliğinin bu farklılaşmanın ana odağını oluşturan Türk Kültürü'nü çoğunlukla farklılaşılmak istenen Batı'nın kavramları ve hâkim bakış açısıyla inşa edildiğine vurgu yapılması, hem günümüz milliyetçiliği hem de Cumhuriyet'e ilham veren ideolojik argümanların daha iyi anlaşılmasına kapı açar. Elinizdeki kitapta, Türk milliyetçiliğinin ilk -ve belki de en önemli teorisyenlerinden- aynı zamanda Türkiye'de sosyolojinin ilk önemli siması olan Ziya Gökalp'in yazılarında Şarkiyatçılığın etkisi, geçmiş Osmanlı modernleşmesinden devraldığı miras ve bu mirasa kendisinin yaptığı katkılar işlendi. Ziya Gökalp'ın yazılarındaki sosyoloji anlayışında ve Türkiye-Osmanlı üzerine yaptığı sosyolojik tahlillerde, İslam anlayışında, bunun yanında, Türklüğü Batı'dan farklılaştırmanın odağı olarak işlediği Türk harsı kurgusunda Şarkiyatçı önermelerin nasıl yeniden üretildiği elinizdeki kitabın ana sorunsallarını oluşturmaktadır. Ziya Gökalp'ın yazılarının tarihsel bir perspektifle işlendiği bu çalışma, Osmanlı-Türkiye modernleşmesi, Türk milliyetçiliği, Ziya Gökalp ve Cumhuriyet ideolojinin anlaşılmasına yeni bir kapı açmaktadır.